ANLAŞMALI BOŞANMA

Anlaşmalı boşanma davası Türk Medeni Kanunu'nun 166.maddesinin 3.fıkrasında düzenlenmektedir. Düzenlemeye göre "Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi hâlinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu hâlde boşanma kararı verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın malî sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır. Hâkim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü hâlinde boşanmaya hükmolunur. Bu hâlde tarafların ikrarlarının hâkimi bağlamayacağı hükmü uygulanmaz"

Bu boşanma türü, eşlerin karşılıklı rızası ile, yani bir anlaşma çerçevesinde boşanmaya karar vermeleri durumunda uygulanan bir prosedürdür. Anlaşmalı boşanma, çekişmeli boşanmaya kıyasla çok daha hızlıdır. Anlaşmalı boşanma davası taraflarca kolayca yürütülebilecek gibi görünse de sürecin hızlı ve sorunsuz ilerlemesi, dava sonucunda büyük hak kayıpları yaşanmaması adına sürecin bir boşanma avukatı ile birlikte yürütülmesi tavsiye edilir.

1-Evlilik Süresi Şartı

Kanundan da açıkça anlaşılacağı üzere tarafların anlaşmalı boşanabilmesinin temel şartı evlilik birliğinin en az 1 yıl sürmesidir. Bir yıldan kısa süreli evliliklerde anlaşmalı boşanma yoluna gidilmesi mümkün değildir. Ancak çekişmeli boşanma davası her zaman açılabilir. (Uygulamada bir yıldan kısa süreli evliliklerde taraflardan birinin diğer tarafın açtığı davayı kabul etmesi ve tanık dinletilmesi yoluyla da tek celsede boşanma kararı verilebilmektedir.)

2-Hakimin Tarafları Bizzat Dinleme Zorunluluğu

Mahkeme, anlaşmalı boşanma kararı verebilmek için her iki tarafı da bizzat dinlemek zorundadır. Taraflar, boşanma iradelerini serbestçe ve herhangi bir baskı altında kalmadan beyan etmelidir. Hakim, boşanma talebinin serbest iradeyle yapıldığından emin olmalıdır.

3-Boşanma Protokolü

Anlaşmalı boşanmanın en önemli adımlarından biri de, taraflar arasında boşanma protokolünün hazırlanmasıdır. Bu protokol, boşanma sürecinde ve sonrasında taraflar arasında oluşabilecek anlaşmazlıkları ortadan kaldırmayı amaçlar. Protokolde aşağıdaki hususlar mutlaka yer almalıdır:

Mal paylaşımı: Evlilik süresince edinilen malların nasıl paylaşılacağı.

Protokole, gayrimenkul ya da menkullerin devri hususunda maddeler yazılması mümkündür. Protokol taraflarca imzalanıp hakim tarafından onaylansa dahi protokoldeki maddelerin uygulanmasının ilgili merciilerden istenmesi söz konusu olmaz. Örneğin; taraflarca protokolde taşınmaz devri kararlaştırılmış fakat devir ile yükümlü tarafça bu devir gerçekleştirilmiyorsa tapu iptal ve tescil davası açılması yoluna gidilmelidir. Bu nedenle protokolde kararlaştırılan devirlerin taraflara yeni bir dava yükü getirmemesi amacıyla protokole bu devirlerin gerçekleştirilmemesine karşılık bir cezai şart konulması uygun olacaktır.

Nafaka: Eşlerden birinin diğerine ya da velayet hakkı kendisine verilmeyen tarafın müşterek çocuklara nafaka verip vermeyeceği ve miktarı, nafakaya uygulanacak artış oranı.

Velayet: Varsa çocukların velayetinin kime verileceği ve diğer ebeveynin çocukla kişisel ilişkisinin nasıl düzenleneceği. Anlaşmalı boşanmada, varsa çocukların velayeti konusunda da bir anlaşmaya varılmalıdır. Taraflar çocukların kimin yanında kalacağı, diğer tarafın çocuğu ne sıklıkta göreceği konusunda uzlaşmalıdırlar. Hakim, çocuğun menfaatlerini gözeterek bu anlaşmayı gözden geçirir. Velayet hakkı kendisine bırakılmayan taraf ile müşterek çocuklar arasında kurulacak olan kişisel ilişki koşulları detaylıca belirlenmelidir.

Tazminat: Taraflar arasında maddi veya manevi tazminat taleplerinin olup olmayacağı.

Hakim, bu protokolü inceler ve hukuka uygunluğunu değerlendirir. Hakim, kişisel ilişki ve velayet hususunda çocuğun üstün yararını gözeterek protokole müdahale hakkına sahiptir.

Anlaşmalı boşanma, eşlerin medeni bir şekilde yollarını ayırmalarını sağlayan bir boşanma şeklidir. Taraflar boşanma şartları üzerinde uzlaştıkları ve yukarıda belirtilen şartları yerine getirdikleri takdirde, süreç kısa sürede ve mahkemede büyük bir çekişme yaşanmadan sonuçlanabilir. Av. Rumeysa Özge Uzkan